درجات بصیرت
بصیرت باطنى و بینایى دل، درجات و مراتبى دارد.
اوج آن مرتبهایى است که ائمه(ع) دارند.
امیرالمؤمنین(ع) مىفرماید: «لو کشف الغطاء ما ازددت یقیناً؛
اگر همه پردهها فرو افتد، چیزى بر یقین من افزوده نمیشود».(12)
اگر چه آن مرتبه از یقین مخصوص اولیاى معصوم(ع) است، ولى
دیگران نیز مى توانند مراتبى را تحصیل نمایند. هر کسى نور باطنى
را از فطرت خدا داد خویش استخراج کند و چشم و گوشش باز شود،
مى تواند خدا و نشانههاى او را با »چشم دل« ببیند و صداى تسبیح
موجودات هستى را بشنود، که به حکم »یسبّح للَّه ما فى السموات
و ما فى الارض«.(13) همه آنان که در آسمان و زمینند،
تسبیح خدا مى کنند.
بسیارى از واقعیتها را که با ابصر نمیتوان دید،
با بصیرت مشاهده مى کند، بلکه توانایى دیدن جهنم و شنیدن
صداى زفیر آن را پیدا مى کند، چنان که قرآن مى فرماید:
»کلاّ لو تعلمون علم الیقین لترونّ الجحیم، ثم لترونّها عین الیقین«.(14)
مراتب بصیرت
بصیرت برمبنای مراتب آن به سه دسته تقسیم میشود.
الف. بصیرت سطحی:
این نو بصیرت را میتوان بصیرت سطحی یانازل نیز نامید
و این نو بصیرت از پائین ترین درجات بصیرت است
وفرد بصیر فقط حلقه اول عوامل را میبیند مانند کسی که
نوشته را به قلم یا به دست نویسنده نسبت میدهد.
ب. بصیرت میانه:
کسی که به درجاتی از بصیر شدن رسیده او از مراحل
اولیه عبورکرده است.
اما هنوز به سطح متعالی نرسیده است مانند شخصی
که نوشته را به بازو یا جسم نویسنده نسبت میدهد.
ج. بصیرت عمیق:
این مرتبه بصیرتی است عالی وعارفانه ومخصوص
کسانی است که به جایگاه بالایی از معنویت رسیده اند
اینان به چنان بصیرت ویقینی رسیده اند که اگر حجابها
برداسته شود چیزی بر یقین آنان اصافه نمی شود.
همانگونه که امام علی عیله السلام فرمودند:
"لو کشف الغطاء ما ازددت یقیناٌ"
آثار بصیرت ومستندات...